Nieuws & blogs

Kunstmatig gezond verstand

2 november 2018

Auteur: Ivar Timmer, onderzoeker bij het lectoraat Legal Management en hoofddocent bij de master Legal Management, aan de Hogeschool van Amsterdam - Namens Berkeley Bridge

Kunstmatige intelligentie is een lastig te definiëren begrip. Onder experts is een bekende grap dat dingen kunstmatige intelligentie (KI) worden genoemd, totdat de software echt begint te werken. In een brede definitie vallen onder KI alle systemen die menselijke intelligentie nabootsen. Met kunstmatige intelligentie worden op verschillende gebieden spectaculaire resultaten geboekt. Denk aan AlphaGoZero van Google, dat zichzelf met beperkte instructies Go leerde spelen en in zeer korte tijd een ‘bovenmenselijk’ niveau bereikte. Mede door dit soort verhalen wordt graag en gretig gespeculeerd over de toekomstige implicaties voor de rechtspraktijk en de komst van de ‘robotrechter’. Zo kopte een Britse krant dat ‘artificial intelligence could put lawyers and doctors out of a job in five years time’.

Robotdokters en robotadvocaten

De verwijzing naar de medische sector is hier niet toevallig. Ook in deze sector wordt veel gespeculeerd over de gevolgen van kunstmatige intelligentie. Een realistische blik leert dat er voorlopig nog geen sprake is van robotdokters of robotadvocaten, die geheel zelfstandig complexe problemen van cliënten en patiënten verhelpen. Het beoordelen van geschillen en luisteren naar echte partijen is qua complexiteit dan ook van een compleet andere orde dan het spel Go, hoe complex dit spel ook moge zijn. Technologie kan in de medische sector én de rechtspraktijk bij veel taken wel een belangrijke, ondersteunende rol vervullen. Het lijkt zonde als de aandacht in de rechtspraktijk daarbij vooral uitgaat naar ontwikkelingen die nog ver in de toekomst liggen, terwijl er in de dagelijkse praktijk veel laaghangend fruit is. 

Niamh McKenna schreef een interessante blog over de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie in de medische sector. Daarbij wijst ze bijvoorbeeld op technologische hulpmiddelen die kunnen helpen het aantal gemiste afspraken in de zorg terug te brengen (jaarlijkse kosten in het VK: circa £ 1 miljard, of 250.000 heupoperaties), of toepassingen die bevorderen dat in een operatieruimte altijd de juiste hulpmiddelen, mensen, vloeistoffen en medicijnen aanwezig zijn. Haar blog heeft de toepasselijke titel toepasselijk ‘crawl before you can walk, before you can run’.  

Er is hierbij een interessante parallel te trekken met de rechtspraktijk. Bestaande digitale mogelijkheden worden in juridische organisaties vaak nog maar beperkt benut. Relatief eenvoudige middelen kunnen soms grote impact hebben. Op het gebied van document assembly en contract automation is een van de eerste succesvolle toepassingen vaak het automatiseren van de NDA of geheimhoudingsovereenkomst. Dit is een van de meest eenvoudige overeenkomsten binnen een organisatie, die juridische afdelingen nog echter regelmatig veel tijd kost. Automatisering  kan ervoor zorgen dat niet-juridische professionals snel en verantwoord hun eigen NDA’s sluiten. De juridische afdeling kan zich dan beperken tot procescontrole en de overgebleven tijd besteden aan belangrijker, strategischer werk.

Andere voorbeelden zijn systemen die er, via een korte digitale vragenlijst, voor zorgen dat inkopers binnen een organisatie in de juiste situatie de juiste contractvoorwaarden gebruiken. In een brede opvatting kunnen ook dergelijke toepassingen worden gerekend tot het domein van de kunstmatige intelligentie. Het systeem vervangt immers de rol van een (contract)jurist en kan daarmee worden gerekend tot de zogenaamde expertsystemen; van oudsher een deelgebied van de kunstmatige intelligentie. Alhoewel laag in complexiteit, kan hiermee regelmatig een reële besparing worden bereikt voor juridische afdelingen. Eerst het laaghangende fruit plukken voor complexere kwesties worden aangepakt lijkt een kwestie van ‘kunstmatig’ gezond verstand.     

Bron: https://www.berkeleybridge.nl/blogs/4daagse/#blog2