Nieuws & blogs

Nederland niet langer een download paradijs!

12 juni 2014

Illegaal downloaden: gemakkelijk en goedkoop en daarom aantrekkelijk. Tot 10 april 2014.

UITSPRAAK EUROPESE HOF VAN JUSTITIE OP 10 APRIL 2014
Wie illegaal downloadt handelt vanaf 10 april 2014 in strijd met de Nederlandse wet. Tot 10 april jl. gedoogde Nederland het downloaden uit illegale bron. De Nederlandse auteurswet wordt voor een deel bepaald door Europese richtlijnen, in dit geval richtlijn 2001/29/EG en richtlijn 2004/48/EG, die in de Nederlandse wet zijn verwerkt. Dat zo’n verwerking van  Europese richtlijnen niet altijd vlekkeloos verloopt blijkt uit een arrest van het Europese Hof van justitie op 10 april 2014.

De Nederlandse Auteurswet bepaalt in artikel 1 (STB. 2008, 538; hierna AW) dat alleen de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of degene die de rechten op diens werk krijgt, het recht heeft om dat werk te verveelvoudigen. De wet kent t.a.v. deze rechten enkele beperkingen. Zo wordt het niet als een inbreuk op het auteursrecht gezien als het reproduceren gebeurt zonder direct of indirect commercieel oogmerk en uitsluitend dient voor eigen oefening, studie of gebruik door de natuurlijke persoon(mens) die de reproductie vervaardigt. (artikel 16c leden 1 en 2 AW) .

Volgens artikel 16 c leden 1 en 2 AW moet er voor dit privégebruik wel een vergoeding worden betaald. De Nederlandse oplossing is de thuiskopie vergoeding, een vergoeding die wordt geheven op blanco informatiedragers als cd’s, cd-r’s, smartphones, telefoons met mp-3 spelers, tablets en hdd-recorders.

Nu kun je de bronnen waaruit gedownload wordt, verdelen in legale bronnen zoals iTunes, Spotify en streaming op You Tube en illegale zoals Usenet, the Pirate Bay en KaazaA. De Nederlandse auteurswet maakt echter geen onderscheid tussen legaal en illegaal downloaden en paste de thuiskopie heffing tot 10 april 2014 zowel toe bij legaal als illegaal downloaden. Op die datum kwam het Europese Hof van Justitie met een belangrijk arrest dat Nederland ertoe dwingt om de thuiskopie vergoeding per direct alleen te laten gelden voor downloads uit legale bronnen. Het arrest vloeit voort uit een al jarenlang durend conflict tussen aan de ene kant de Stichting De Thuiskopie, belast met de heffing en verdeling van de thuiskopie vergoeding en SONT, belast met het vaststellen van het bedrag van deze vergoeding, en aan de andere kant ACI Adam e.a., importeurs en/of fabrikanten van blanco informatiedragers.

ACI Adam e.a. maakten bezwaar tegen het feit dat SONT bij de vaststelling van het bedrag van voornoemde vergoeding rekening houdt met schade die het gevolg is van het kopiëren uit een illegale bron. Nadat ACI Adam e.a. tevergeefs bij de rechtbank en het gerechtshof in Den Haag hadden aangeklopt gingen ze in cassatie bij de Hoge Raad die vaststelde dat de Europese richtlijn 2001/29 niet helder omschrijft of er bij de vaststelling van de hoogte van de in artikel 5 lid 2 sub b van deze richtlijn bedoelde billijke compensatie rekening moet worden gehouden met reproducties uit ongeoorloofde bron. De Hoge Raad heeft vervolgens de behandeling van de zaak geschorst en het Europese Hof van Justitie verzocht om een prejudiciële beslissing over deze kwestie.

DE CONCLUSIE VAN HET EUROPESE HOF VAN JUSTITIE
De conclusie van het Hof is dat een nationale wettelijke regeling die geen onderscheid maakt tussen privékopieën uit illegale bronnen en privékopieën uit legale bronnen niet kan worden gedoogd. De Nederlandse oplossing valt dus niet binnen de interpretatie van artikel 5 lid 2 sub b van richtlijn 2001/29/EG. Dit betekent dat Nederland de thuiskopie- uitzondering moet beperken tot kopieën uit legale bronnen.

ENKELE ARGUMENTEN WAAR HET HOF ZIJN OORDEEL OP BASEERT:
Het Hof legt uitzonderingen en beperkingen bij een algemene richtlijn strikt uit en wijst erop dat  de richtlijn uitzonderingen en beperkingen slechts in bijzondere gevallen toestaat mits daarbij geen afbreuk wordt gedaan aan de normale exploitatie van het betreffende materiaal en mits de wettige belangen van de rechthebbenden niet onredelijk worden geschaad. Dit laatste is wel het geval bij de Nederlandse interpretatie van de richtlijn omdat het toestaan van illegale bronnen het gebruik ervan stimuleert en de houders van het auteursrecht een ongerechtvaardigd nadeel kan geven. Omdat de rechthebbenden moeten toestaan dat anderen het recht schenden wordt de normale exploitatie van het materiaal aangetast. Het toestaan van illegale bronnen is ook in strijd met de doelstellingen van de richtlijn. Het bereiken van een belangrijke doelstelling, een goede werking van de interne markt, wordt door het toestaan van illegale bronnen gefrustreerd. 

Het Hof is ook van mening dat de balans tussen enerzijds de rechten en belangen van de auteurs en anderzijds de belangen van de legale gebruikers wordt verstoord omdat de laatstgenoemden via de thuiskopie heffing moeten meebetalen aan het kopiëren uit illegale bronnen.

DE CONSEQUENTIES VOOR NEDERLAND
De uitspraak van het Hof betekent dat de Nederlandse auteurswet vanaf 10 april 2014  zo moet worden gelezen dat alleen een download uit legale bron wettelijk is toegestaan. Deze uitspraak heeft ook gevolgen voor de algemene maatregel van bestuur waarin de thuiskopie heffingen zijn geregeld op informatiedragers als smartphones, telefoons met mp-3 spelers, tablets en hdd-recorders. Aangezien de uitspraak van het Hof betekent dat de thuiskopie vergoeding moet worden beperkt tot kopieën uit legale bron, zullen de tarieven aangepast moeten worden. Staatssecretaris Teeven heeft SONT gevraagd welke thuiskopie heffingen passend zijn na het arrest van het Hof van Justitie. Het advies van de Sont wordt deze zomer verwacht.

Een andere consequentie is dat een download uit illegale bron niet langer onder de uitzonderingen voor privékopieën valt. Wie illegaal downloadt, pleegt volgens de huidige uitleg een auteursrechtelijke inbreuk.

HANDHAVING
Een belangrijke vraag is nu hoe de handhaving gaat plaatsvinden. Volgens de staatssecretaris is de handhaving een privaatrechtelijke onderneming. De burgers of stichtingen als Brein zullen het initiatief moeten nemen. 

De volgende vraag is dan op wie de handhaving zal worden gericht: op de burgers die illegale bronnen gebruiken of op partijen die het downloaden uit illegale bron faciliteren. Dit laatste is op basis van het oordeel van het Hof nu mogelijk omdat het aanbieden van diensten om auteursrechten te schenden nu kan worden aangemerkt als een onrechtmatige daad. Het eerste, het aanpakken van privépersonen, is moeilijk vanwege het recht op privacy.

De auteur
Drs. Betty Mulders is Juridisch medewerker bij MillerReyBrighton. MillerReyBrighton is een betrokken advocatenkantoor dat ondernemingen en particulieren bijstaat op het gebied van arbeidsrecht, contractenrecht en ondernemingsrecht met een no-nonsense aanpak van uw zaak en kwaliteit van werk. Mulders spreekt Nederlands, Engels en Noors en is eerste aanspreekpunt voor bedrijven met een Scandinavische achtergrond.

"Al bloggend op weg naar PLEIT2014"
Op de site van De Advocatenwijzer is al menig artikel verschenen over ICT en recht. In de aanloop naar PLEIT2014 zullen wij wekelijks een blog plaatsen over dit onderwerp. De artikelen dienen ter kennisneming en inspiratie voor deelnemers, (potentiële) cliënten en andere geïnteresseerden. Ben je jurist op het gebied van ICT recht (in de breedste zin des woords) en wil je een interessant en prikkelend artikel delen over dit thema? Stuur je blog naar: pleit@deadvocatenwijzer.nl. Zo gaan wij samen al bloggend op weg naar PLEIT2014!