Nieuws & blogs

Een maand geleden, op 13 mei 2014, deed het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJEU) een uitspraak in een zeer belangrijke zaak. Een meneer die ooit zijn huis gedwongen via een veiling had moeten verkopen, wilde dat in krantenadvertenties hierover niets meer te vinden zouden zijn. Hij sprak daarop de krant én Google aan. De krantenartikelen mochten blijven, omdat deze nu eenmaal feitelijk juist waren, maar Google moest die krantenartikelen wel uit de zoekresultaten verwijderen. Nu we een maand verder zijn is er al veel meer, maar nog niet alles, duidelijk over hoe Google hiermee om zal gaan.

Right to be forgotten
Wanneer iemand op de naam van een persoon zoekt, toont Google hierover zoekresultaten. Deze resultaten worden in een, door Google bepaalde, volgorde getoond. Door de combinatie naam van een persoon en de keuze van Google om de resultaten in een bepaalde volgorde te tonen, doet Google aan verwerking van persoonsgegevens. Gegevensverwerking geeft de persoon van wie die gegevens zijn, toestemming om die gegevens in te zien en te corrigeren of te laten verwijderen wanneer deze gegevens onjuist of niet (meer) relevant zijn. 

Google kan de gegevens natuurlijk niet wijzigen. Het enige dat Google, of enige andere zoekmachine, kan doen is het niet meer tonen van die informatie. Dat is dus ook wat het HvJEU heeft opgedragen te doen: wanneer persoonsgegevens niet meer relevant zijn en de persoon daar om vraagt, moeten de gegevens buiten de zoekresultaten gehouden worden.

GOOGLE’S BERUCHTE FORMULIER
Stap 1 is dat de persoon bij Google een verzoek indient om de gegevens buiten de zoekresultaten te houden. Google zal dat niet snel willen doen. De dienst is gratis, maar leeft juist op het tonen van zoekresultaten en bijbehorende advertenties. Hoe minder accuraat de zoekresultaten zijn, hoe minder advertentie-inkomsten ze zullen hebben, hoe minder winst ze zullen maken. Google zal daarom in alle gevallen willen controleren of het (juridisch) noodzakelijk is om bepaalde gegevens buiten de zoekresultaten te houden.

Google beloofde het al snel: er zou een speciaal formulier komen om dergelijke verzoeken in te kunnen dienen. Het formulier vind je hier.

Google zal vervolgens alle aanvragen persoonlijk behandelen. Gegevens worden niet automatisch verwijderd. Google zal zorgvuldig controleren of het werkelijk noodzakelijk is om de gegevens te verwijderen.

VERWIJDEREN, EN DAN?
Volgens de Britse krant The Guardian gaat Google het vermelden wanneer zij bepaalde zoekresultaten niet meer tonen. Dat doen ze nu namelijk ook wanneer ze vanwege auteursrechtelijke problemen zoekresultaten hebben moeten verwijderen. Ze melden dus niet wat er is verwijderd, maar wel dat er iets is verwijderd. Onderaan de pagina waarop normaal gesproken het zoekresultaat te vinden zou zijn, zou dan een melding komen te staan met hoeveel resultaten er vanwege privacyredenen niet getoond worden. 

BEZWAREN TEGEN MELDING
Behalve dat veel mensen roepen dat het verwijderen van zoekresultaten een beperking van de vrijheid van meningsuiting is, vinden ook veel mensen dat het melden dat er zoekresultaten zijn verwijderd een nog grotere privacy-inbreuk kan vormen dan het wel tonen van die zoekresultaten. Ik vermoed dat het daarbij vooral gaat om de mogelijkheid dat mensen gaan speculeren welke informatie er dan verwijderd is, wat iemand kennelijk te verbergen heeft etcetera. Personen zouden juist hierdoor verdacht of onbetrouwbaar kunnen lijken. Google zou daarom, volgens deze personen, ook niet mogen melden dat ze zoekresultaten hebben verwijderd. Niet onderaan de pagina en ook niet in hun jaarlijkse Transparancy Report. 

EIGEN KEUZE
De gegevens die uit de zoekresultaten verwijderd zullen worden, zullen in de meeste gevallen wel juiste gegevens zijn. De gegevens zijn alleen niet meer relevant. Dit wil zeggen dat die gegevens op een andere manier wel nog vindbaar zullen zijn. Om het voorbeeld uit de uitspraak aan te halen: via de krant kunnen de artikelen over deze meneer en de gedwongen verkoop van zijn huis nog steeds gevonden kunnen worden. Net zoals je vroeger informatie in een bibliotheek opzocht in kranten of boeken. Dan werd je ook niet meteen naar de juiste pagina verwezen. Met genoeg informatie en de juiste richting kwam je uiteindelijk toch terecht bij de juiste bron. 

Je gegevens uit de zoekresultaten laten verwijderen, is primair een recht. Het is geen plicht om dit te doen. Dat maakt het meteen tot een keuze. Naar mijn mening is die keuze vergelijkbaar met de keuze om al dan niet een rechtszaak te beginnen wanneer iemand vermeend onrecht aangedaan zou zijn. In sommige gevallen kiezen personen ervoor niet te dagvaarden, omdat de publiciteit rondom zo’n rechtszaak meer schade aan zal richten dan een rechterlijke uitspraak goed kan doen. 

Media-aandacht verbieden of Google verbieden te melden dat er zoekresultaten zijn verwijderd, komt de transparantie niet ten goede. Dat maakt het weer lastiger om te controleren en verzwakt de mogelijkheden van de journalistiek om als ‘public watchdog’ op te treden. 

Volledige uitspraak

"Al bloggend op weg naar PLEIT2014"
Op de site van De Advocatenwijzer is al menig artikel verschenen over ICT en recht. In de aanloop naar PLEIT2014 zullen wij wekelijks een blog plaatsen over dit onderwerp. De artikelen dienen ter kennisneming en inspiratie voor deelnemers, (potentiële) cliënten en andere geïnteresseerden. Ben je jurist op het gebied van ICT recht (in de breedste zin des woords) en wil je een interessant en prikkelend artikel delen over dit thema? Stuur je blog naar: pleit@deadvocatenwijzer.nl. Zo gaan wij samen al bloggend op weg naar PLEIT2014!