Nieuws & blogs

Een congres over ICT voor juristen. Is dat zoiets als een pufcursus voor vrijgezelle mannen - onschuldig maar zinloos? Of een bijeenkomst van vak-masochisten, die voorpret beleven aan hun eigen disruptie? Allesbehalve. Het is een doorkijkje naar de mooiste toekomst ooit.

Rechten studeren
Stoffig hoor. Wetboeken uit je hoofd leren en meer van die ongein. Een karikatuur? Zeker. Of eigenlijk de reflectie in een lachspiegel, want dit beeld blaast de verkeerde eigenschappen op. Parate kennis is nou net droog en vluchtig bovendien. Daar zit dus weinig uitdaging en nog minder toegevoegde waarde. Het ultieme doel ligt een abstractieniveau hoger; het weefsel van ons recht in de vingers krijgen en die structuur haarfijn aanvoelen. Zo lang dat goed genoeg lukt, kan de rechtenstudie met z'n tijd mee. De vierde industriële revolutie maakt het wel nodig om die ambitie weer eens goed in de verf te zetten.

Andere tijden
Al die bagage sjouwen we intussen namelijk naar andere plekken - én andere tijden. De Radboud Universiteit Nijmegen (o, alma mater) somt bijvoorbeeld wat getallen op onder het hupse kopje 'Prima beroepsperspectief': 40% in toga of als notaris, 25% naar de overheid, 15% richting bedrijfsleven, 15% voor non-profits en nog 5% aan onderzoek en onderwijs. Het gros schikt zich langs die weg in klassieke rolpatronen. Zo niet meteen, dan toch gauw. "De meest sprankelende geesten zijn al lang gillend weggerend", zei columniste Henriëtte van Hedel onlangs op AdvocatieLive! over het einde van de advocaatstage. Oef, droef!

Innovatie
Die mindset moet dus veel eerder anders. De VS loopt daarin voorop, met instituten als Stanford's CodeX, Harvard's Center on the Legal Profession, Vanderbilt's Program on Law & Innovation, Vermont's Center for Legal Innovation en Suffolk's Institute for Law Practice Technology & Innovation. Hier in Nederland heeft de Universiteit Leiden sinds kort ook een heus Centrum voor Ondernemerschap en Innovatie, met als missie "het ondersteunen van rechtenstudenten in het aanleren van een ondernemende houding en uit te groeien tot innovatief ingestelde juridische professionals." Op de social media heet deze club (met een vette knipoog) Leiden Law Valley. Die ontwikkeling juich ik uit volle borst toe.

Banen en taken
Waarom? Zelfs de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid noemt in het rapport 'De robot de baas' al een volautomatische analyse van jurisprudentie. En nu Microsoft de visie 'Conversations-as-a-Platform' langzaam uitrolt, geven chatbots straks misschien ook eerstelijns juridisch advies. Welk halffabricaat verwacht zo'n arbeidsmarkt van de rechtenfaculteit? En hoe ontwikkelt dat werkveld die jurist door tot een volwaardig eindproduct? Als we het samen slim gaan spelen, zal de techniek ons niet ondergraven - maar onderstéúnen. De focus moet dan wel van 'artificial intelligence' naar 'augmented human intelligence'. Robots pikken geen banen in, robots pikken taken af. Goddank.

Zielloos
Want het is soms toch wel wat sneu allemaal. De ondraaglijke zielloosheid van softwareklussen in mensenhanden joeg advocaat Ramon Fielmich uiteindelijk zowaar het toneel op: "Due dilligence-werk is knippen, plakken, klaar, niemand kijkt ernaar." Pay your dues, heet dat dan. En hard wérken dat ze kunnen! In Amerika lopen advocaten rond die stoer doen over 3000 declarabele uren per jaar. (Een computer kan trouwens de 61.320 aantikken, dus daar sta je dan met je kloeke arbeidsethos.) Je houdt nog geen tijd over om al die poen stuk te slaan. Een tuchtzaak van vorig jaar laat helaas zien dat het ook in de Nederlandse toevoegingspraktijk faliekant mis kan gaan. Geen wonder dat AOV-verzekeraar Movir stress, burn-out, depressie en verslaving signaleert in een recente studie onder advocaten. Dat moet anders. Dat kán anders.

Gezondheid
De advocatuur begint tegenwoordig al iets beter. Het motto van die beroepsopleiding is terecht 'Vol overtuiging'. Overtuig de cliënt van je strategie. Overtuig de wederpartij van je deal. Overtuig de rechter van je gelijk. Dat zijn vaardigheden waar de mens achter de advocaat zijn gewicht nog in - uh - zuiver silicium waard is. Dingen als creativiteit en empathie laten zich nooit helemaal weg automatiseren. Til je dus omhoog met technologie als hefboom. Stijg boven jezelf uit. PLEIT is echt geen dag van professionele rouw. Links en rechts sterven vast wat stompjes af, maar die zaten toch vooral in de weg. Zo blijft iets gaafs over. Een vitaal beroep. Een gezonde generatie!

"Al bloggend op weg naar PLEIT2016"
Deze blog is geschreven in het kader van PLEIT2016. Ben jij jurist op het gebied van ICT recht en wil jij graag een prikkelende of informatieve blog over dit thema delen? Of deel je graag jouw kennis als jurist over de ontwikkelingen op het gebied van ICT die jou raken? Lees hier meer over dit project en stuur je blog naar: info@pleit.nl.